De kans om iemand te helpen, grijp je. Toch?

In Nederland wachten er nog steeds mensen op een donororgaan. Soms tevergeefs, want helaas overlijden er ieder jaar ongeveer honderd mensen terwijl ze wachten. Vele anderen zien hun gezondheid en kwaliteit van leven steeds verder achteruitgaan, in afwachting van een orgaan. Eén orgaandonor kan echter wel tot acht levens redden.

Donor worden?

Een doel van de Donorweek is mensen te stimuleren hun keuze over orgaan- en weefseldonatie na hun dood vast te leggen in het Donorregister*. Inspanningen tijdens de Donorweek leiden ieder jaar weer tot duizenden extra registraties. In 2015 hebben 27.624 Nederlanders zich in het Donorregister geregistreerd tijdens de Donorweek, waarvan 86% van hen zijn organen en weefsels wil afstaan voor donatie. Het idee is dat als meer mensen zich inschrijven als donor, er meer levens gered kunnen worden.

“Ik dacht dat zoiets mij nooit zou overkomen”

Dit horen zorgverleners vaak van mensen die op een wachtlijst komen te staan voor een nieuw orgaan. Nadenken over ziekte en doodgaan staat nu eenmaal niet bovenaan de lijstjes van onderwerpen waar we graag over nadenken. Iedereen die twaalf jaar of ouder is en in Nederland woont, kan zijn of haar keuze over orgaan- en weefseldonatie in het Donorregister laten vastleggen. Het registreren van de keuze kan met het donorformulier waarin vier keuzemogelijkheden zijn: Ja, ik geef toestemming, Nee, ik geef geen toestemming, Mijn nabestaanden beslissen of Een specifieke persoon beslist.

Of iemand uiteindelijk donor wordt, hangt af van diverse zaken. Bijvoorbeeld het moment, de oorzaak en de plaats van overlijden. Ook de lichaamsconditie van de overleden donor en de kwaliteit van de organen en weefsels zijn van belang. Na het overlijden wordt eerst zorgvuldig onderzocht of de organen en weefsels geschikt zijn voor transplantatie.

Wet op de orgaandonatie

De wachtlijst voor organen is in Nederland lang. Zoals net aangegeven, overlijden er jaarlijks mensen op de wachtlijst omdat een donororgaan te laat komt. 71% van de Nederlanders staat positief tegenover orgaandonatie na overlijden, maar slechts 43% heeft zich daadwerkelijk geregistreerd. Daarom lobbyen veel stichtingen in Nederland in de politiek voor aanpassing van de huidige, vrijblijvende Wet op orgaandonatie, naar een Actief Donor Registratiesysteem. Daarbij is elke wilsbekwame volwassene orgaandonor, tenzij hij zelf actief registreert dat niet te willen. Iedereen mag zelf bepalen of hij zijn organen afstaat na overlijden. Maar als de keuze niet is geregistreerd (60% van alle Nederlanders), dan maken nabestaanden die keuze. 66% kiest dan geen orgaandonatie. Een Actief Donor Registratiesysteem verhoogt het aantal orgaandonoren.

Goede informatie zorgt voor een weloverwogen keuze

Het is van belang dat mensen goed geïnformeerd worden over de verschillende kanten van donorregistratie alvorens ze een weloverwogen keuze kunnen maken. Nederlandse media bieden ons echter vooral de informatie ‘vóór’ donorregistratie aan. Elk jaar worden er diverse campagnes gelanceerd, waaronder campagnes van de overheid, met teksten als: ‘Donor worden, waar wacht je nog op?’ of ‘Een leven redden? Je hebt het in je.’  Het lijkt of de keuze om je niet te registeren als donor, of om het aan anderen over te laten, niet – voldoende – belicht wordt. Maar het is van groot belang dat mensen goede informatie ontvangen om een weloverwogen keuze te maken. Deze informatie moet dan ook beschikbaar zijn voor iedereen. Zo kunnen we allemaal de voors en tegens van orgaandonatie goed tegen elkaar afwegen voordat we een besluit nemen. Orgaandonatie is namelijk voor veel mensen niet vanzelfsprekend.

*Het Donorregister is een onderdeel van het CIBG, een uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Samantha Ruesink