Dokter Achternaam
Geplaatst op 30 april 2015 door Ciska Rippen - 6742 keer bekeken
De afgelopen maanden heb ik door omstandigheden heel veel artsen en verpleegkundigen de hand geschud. Het viel me op dat verpleegkundigen zich soms voorstellen met alleen hun voornaam en dat artsen dat regelmatig doen met ‘dokter’ en dan hun achternaam. Waarom is dat? Ik ontmoet deze beroepsgroepen ook regelmatig in een zakelijke setting en dan bestaat de wederzijdse begroeting altijd uit voornaam plus achternaam. Mens ontmoet mens. Hoe is dat anders dan patiënt ontmoet arts of verpleegkundige?
Te (in)formeel
Het gebruik van alleen de voornaam voelt erg informeel, alsof (met alle respect) de volgende vraag gaat zijn of ik cola of een milkshake wil.
‘Dokter Achternaam’ is het tegenovergestelde, bijzonder formeel. In vrijwel elke andere professionele setting stelt de ander zich voor met voornaam en achternaam. Bij de bank, de gemeente, de tandarts. In de advocatuur noemt niemand zich nog ‘Meester Achternaam’ bij het voorstellen.
Vanwaar deze andere verhoudingen?
Afstand houden
Voor zorgprofessionals is distantie, afstand houden, lang de norm geweest. Het ondersteunt hen in hun objectiviteit en beschermt tegen de soms overweldigende emoties die het vak met zich mee brengt.
Inmiddels lijkt ‘distantie’ te verschuiven naar ‘empathie met persoonlijke grenzen’, wat een heel ander accent legt. Het gaat nu meer om het combineren van de wensen van de patiënt met de eigen professionele autonomie.
Wensen patiënt leidend
Ook voor sommige patiënten is een zekere afstand prettig. Omdat ze dat zo gewend zijn. Of omdat de intimiteit van de gesprekken ook voor hen enige bescherming vraagt.
Wat mij betreft is de wens van de patiënt in het zorgcontact leidend. Als de patiënt op zijn gemak is, kan deze meer informatie opnemen en neemt de gelijkwaardigheid toe.
Eerste contact
Zou het niet prettig zijn om de verhoudingen tussen medische professionals en patiënten verder te normaliseren?
In het eerste contact stellen de professionals zich voor met voornaam / achternaam (eventueel alleen achternaam), indien zinvol aangevuld met functie:
"Gijs van Staveren, verpleegkundige"
"Achterberg, zaalarts"
"Suzanne de Bruijn, neuroloog"
De patiënt reageert dan naar persoonlijke voorkeur:
"Mevrouw van Assen"
"Klinkhamer"
"Roel Jansen".
Vervolgens vousvoyeren ze tot de patiënt, of eventueel de arts of verpleegkundige, voorstelt om te tutoyeren.
Helder, menselijk, normaal.
Ciska Rippen (@CiskaRippen)
Er zijn 5 reacties geplaatst
Diny Teunissen | 10 augustus 2022
Het valt mij op dat op websites van tandartsen en huisartsen van de assistenten vaak alleen de voornaam vermeld wordt. Van de tandartsen/ huisartsen voornaam of voorletter en achternaam. Ik vind dat raar.
Joke Staal-Koornstra | 12 december 2019
Ik vraag altijd aan de arts hoe deze net liefst wordt aangesproken. Onze vorige (man) en huidige (vrouw) huisarts wordt met de voornaam aangesproken wat het voor mij, als chronisch zieke, een fijne en intiemere omgang geeft.
Anouk Kuiling | 22 mei 2015
Ik tutoyeer bij jonge mensen en bij mensen die ik goed ken.
Als ik een dokter ken, dan ga ik tutoyeren maar ik spreek wel aan met "dokter".
"U" zeggen tegen artsen die je kent is zóó ouderwets.
Ik begrijp eigenlijk niet waarom verpleegkundigen hun voornaam noemen en bij artsen niet.
Bertan | 3 mei 2015
Heel goed dat de omgangsvormen tussen arts/specialist en patiënt onder de aandacht worden gebracht. Persoonlijk hecht ik er waarde aan een authentiek mens te ontmoeten in plaats van een "professional" achter een afstandelijke FaÇade. Authenticiteit schept vertrouwen. In sommige situaties is aanspreken met achternaam en "u" natuurlijker. En soms ook niet. Mooi als er ruimte is voor meerdere opties.
Mr Sophie Hankes vz SIN-NL | 30 april 2015
Beste Ciska,
Goed dat je dit naar voren brengt. Als juriste wijs ik bovendien op de informatieplicht art 448 WGBO en zorgplicht art 453 WGBO van iedere arts. Uit deze artikelen van de Wet Geneeskundige Behandelings Overeenkomst (WGBO) volgt onverkort dat zorgverleners artsen en verpleegkundigen juridisch verplicht zijn om patienten direct en volledig te informeren over hun identiteit, dus naam en functie.
Uiteraard is het ook een kwestie van gewoon goed fatsoen om je vriendelijk en duidelijk met naam en functie voor te stellen. Gewoon doen!
Laat een reactie achter
Uw naam wordt vermeld op de website bij uw reactie. Uw e-mailadres wordt niet op de website getoond en is enkel bekend bij de redactie. ZorgkaartNederland respecteert uw privacy.
Met het inzenden van een reactie geeft u aan akkoord te gaan met de gedragcodes.
Initiatief van
Partners van ZorgkaartNederland
