Gooi onverklaarbare klachten niet op één hoop!
Geplaatst op 3 december 2015 door Noks Nauta - 11274 keer bekeken
SOLK is de afkorting voor somatisch (lichamelijk) onverklaarde, onverklaarbare of onvoldoende verklaarde klachten. Wie heeft ooit bedacht om hier een naam aan te geven? Ik vind het een vreselijke term en ik denk ook dat we mensen hiermee niet helpen. Wat wel kan helpen is om te analyseren wat artsen nu eigenlijk hieronder verstaan. En dan blijft er niet veel over.
Termen niet eenduidig
De term suggereert dat het gaat om één groep klachten, vaak benoemd als onverklaarbaar, onbegrepen, onverklaard of onvoldoende verklaard. Maar deze termen zijn beslist niet eenduidig. Duidelijk is alleen dat het hierbij gaat om een groep patiënten die doorgaans een lange zoektocht doorloopt en desondanks lichamelijke klachten houdt.
Zeer diverse redenen
Deze groep patiënten verdient het dat er beter wordt gekeken naar wat de redenen zijn waarom hun lichamelijk klachten niet (kunnen) worden begrepen of verklaard. Die zijn namelijk zeer divers. Ik geef een kort overzicht van wat die diverse redenen kunnen zijn.
Reden 1:
Klachten kunnen een sterke relatie hebben met een psychisch of psychiatrisch probleem of gerelateerd zijn aan, of verergerd worden door gebeurtenissen in het leven of hoe iemand met stress omgaat et cetera. Psychologische behandelingen kunnen bij deze mensen effectief zijn. Een goede indicatie is wel van belang. Een standaardaanpak, zoals cognitieve gedragstherapie, is voor sommige mensen wel effectief, maar zeker niet voor iedereen.
Reden 2:
Lichamelijke klachten kunnen ook onverklaard zijn, omdat de aandoening nog niet is beschreven of omdat er geen mogelijkheden zijn om de aandoening vast te stellen.
Reden 3:
Soms herkent de arts het beeld niet en gebruikt hij of zij ook niet de beschikbare diagnostische mogelijkheden. Redenen zijn: onvoldoende kennis en ervaring, te eenzijdig luisteren en verzuimen dóór te vragen, alleen afgaan op labuitslagen, scans en dergelijken. Een eerste indruk dat er geen lichamelijke oorzaak is, bijvoorbeeld wanneer er eerder niets is gevonden (dik dossier), kan zo zeer hardnekkig zijn.
Reden 4:
Klachten of symptomen houden zich niet aan de beschrijvingen in medische handboeken en artikelen. Soms zijn ze nog niet duidelijk in een vroege fase van de aandoening. Of de patiënt beschrijft ze anders dan de arts ze zou benoemen. De patiënt kan het bijvoorbeeld niet goed onder woorden brengen of geeft juist te veel details. De patiënt kan ook klachten afzwakken of symptomen niet noemen als de arts er niet expliciet naar vraagt.
Aanpak verschillend
Het is overduidelijk dat de aanpak voor elke deelgroep van deze klachten geheel anders moet zijn. Lang niet iedereen heeft baat bij een psychologische behandeling. Overdiagnostiek én onderdiagnostiek zijn ongewenst. Waar kunnen mensen terecht bij wie de diagnose van de mogelijk wél bestaande lichamelijke aandoening ten onrechte niet is gesteld? Patiënt én arts worden moedeloos en er verandert niets, met veel persoonlijke en maatschappelijke schade tot gevolg.
Luisteren, kijken, doorvragen
Wat dan wel? Er moet veel meer aandacht zijn voor het luisteren, kijken en doorvragen. Artsen moeten niet te snel beslissen dat een klacht onverklaarbaar is. In haar proefschrift concludeerde Carolien Gijsbers (Erasmus Universiteit, december 2012) dat chronische buikpijn bij kinderen in 95% van de gevallen verholpen kan worden door goede diagnostiek en stapsgewijze behandeling. Dat zou bij andere zogenaamd onverklaarbare klachten dan toch ook moeten kunnen!
De mens (lichaam én psyche) past lang niet altijd in de versimpelde modellen van de medische en psychologische wetenschap. Verwijzers en intakers moeten los komen van starre modellen en van vooroordelen. Dat is heel moeilijk werk. Voor een goede intake zijn daarom de meest ervaren, breed denkende en breed kijkende professionals nodig, die meerdere disciplines tegelijk in hun mars hebben. En/of een team bestaande uit verschillende specialisten dat ook echt samenwerkt.
Noks Nauta
Er zijn 8 reacties geplaatst
Kleintje | 16 februari 2022
Wanneer CGT niet werkt wordt meestal gesteld dat dit komt doordat de patiënt niet meewerkt. De therapeut of arts vraagt zich vertwijfeld af hoe de patiënt aan het verstand te brengen dat het toch echt tussen de oren zit.
Maar dan. Stel, de patiënt heeft meerdere klachten, gaat vol goede moed aan de slag met welke therapie dan ook en op allerlei gebied veranderen de klachten. De pijn in haar borst verdwijnt, de spanning in haar schouders vermindert, haar hyperventilatie is onder controle. Ze voelt goed aan waar en wanneer het mis gaat en heeft manieren aangeleerd om de klachten niet alleen te verminderen, maar meestal zelfs compleet te voorkomen voordat ze optreden.
En toch is er één klacht over, waarop de interventies geen enkele invloed lijken te hebben. Wat ze ook doet, hoe diep ze ook graaft, vanaf hoeveel andere perspectief punten ze er ook naar kijkt... Er verandert niks.
Is het dan niet eens tijd om nog een keer te kijken naar een eventuele biomedische oorzaak?
deroo | 31 oktober 2021
Heb veel onverklarbare klachten wil geholpen woorden door iemand dank u wel
arjan | 26 januari 2019
Reeds 25 jaar geleden naar huisarts gegaan met 'suffe' klachten, ik dacht zelf aan diabetes want na eten zak ik helemaal suf weg. verder meer vage klachten, toen moest ik over een papiertje plassen en was volgens de huisarts zo gezond als een vis. Sinds kort nieuwe huisarts die WEL bloedonderzoek liet doen, dit in tegen stelling tot haar 'collega's'. Bloedwaarden niet goed, uiteindelijk bleek ik al mijn leven lang coeliakie te hebben, wat compleet was gemist door haar voorgangers. Voor de diagnose was ik altijd een solk patient met slechte copingstijl, (gek genoeg kreeg ik na de diagnose coeliakie complimenten over mijn gezonde leefwijze die mij relatief gezond hield) nu volg ik een aangepast dieet en ben ik 'wakker' geworden. Ik vind het moeilijk om geloof in artsen te hebben.
André | 20 oktober 2017
Sinds 2008 weet ik dat ik een genetische afwijking heb in twee genen waardoor ik de ijzerstapelingsziekte heb. Hemochromatose. Door aderlatingen wordt het feritine in het bloed op een acceptabele waarde gehouden waardoor er geen klachten zouden moet zijn. Die zijn er echter wel. Chronisch vermoeid, gewrichtsklachten, pijn in de benen veel hoofdpijn en stress omdat de doktoren je niet serieus nemen en dus ook niet de verzekeringsartsen. Ze kunnen het niet duiden dus het bestaat niet.
Mr Sophie Hankes, voorzitter SIN-NL | 20 december 2015
Ter aanvulling op mijn reactie dd 7 dec. 2015 en Uw reactie dd 12 dec. 2015. Bij slachtoffers van medische fouten zijn de symptomen de fysieke gevolgen volledig medisch objectiveerbaar en direct te herleiden tot de oorzaak nl de medische fout.
Artsen die slachtoffers van medische fouten met volledig objectiveerbare medische gevolgen psychologiseren of psychiatriseren vertonen een ernstig disfunctionele gewetensfunctie, en handelen in strijd met hun ethische, professionele en wettelijke zorgplicht WGBO.
Willem | 14 december 2015
Goed artikel! Zelf heb ik al jaren te maken met pijnklachten (rug/been)en ook bij mij is het al in een vroeg stadium op mijn psychische gesteldheid afgewimpeld. Inmiddels meerdere specialisten getroffen die nauwelijks de moeite/tijd nemen of krijgen om goed te luisteren of te onderzoeken, nog maar niet gesproken over bedrijfsartsen en zgn. keuringsartsen van UWV. Een duidelijke diagnose heb ik na bijna 20jaar ellende nog steeds niet.
Gevolgen: minimale kans op participatie, zelfredzaamheid en financieel ten gronde gericht, afhankelijk van hulp die helaas niet meer te betalen is vanwege het (r)overheidsbeleid.
Noks Nauta | 12 december 2015
Dank u wel, mevrouw Hankes. Ik ben hier niet mee bekend maar ik kan me voorstellen dat dit een mechanisme is dat voorkomt.
Mijn ervaring is dat symptomen, die niet direct tot medisch objectiveerbare zaken kunnen worden herleid, al snel gepsychologiseerd of gepsychiatriseerd worden. Helaas zijn er weinig artsen die inzien dat er geen harde scheiding is. De modellen die ze hanteren zijn te simpel voor de complexe werkelijkheid.
Mr Sophie Hankes, voorzitter SIN-NL | 7 december 2015
Geachte Mevrouw Nauta,
Wellicht bent U ermee bekend dat artsen slachtoffers van medische fouten vaak volstrekt ten onrechte "psychiatriseren" dwz aangeven dat er sprake is van een psychische aandoening, in plaats van de echte oorzaak te benoemen, de medische fout? Doel van deze kwalijke benadering is het ontlopen van aansprakelijkheid.
Dit gaat heel ver: door de patient informatie, diagnostiek en herstelbehadeling te onthouden, in strijd met hun ethische, professionele en wettelijke zorgplicht. SIN-NL zet zich al jaren in om artsen op hun zorgplicht WGBO te wijzen ook en met name naar slachtoffers van medische fouten, zie onze websites.
Uw artikel is beslist interessant en kan wellicht een aanzet zijn om adequate medische hulp voor deze groep patiënten te verkrijgen.
Laat een reactie achter
Uw naam wordt vermeld op de website bij uw reactie. Uw e-mailadres wordt niet op de website getoond en is enkel bekend bij de redactie. ZorgkaartNederland respecteert uw privacy.
Met het inzenden van een reactie geeft u aan akkoord te gaan met de gedragcodes.
Initiatief van
Partners van ZorgkaartNederland
