High worden van helpen?

Oxytocine

Eenmaal onderweg in het artikel schreeuwde iets in mij om aandacht en stak prangend zijn vingertje op. ‘Oxytocine’ wist de slimmerik. Dat knuffelhormoon wordt ergens in je hoofd als door een turbo in je bloedbaan gespoten als je iets goeds doet voor een ander. Een zelfknuffel. Een toverslag van het helpende hart. En inderdaad bevestigde de tekst verderop dat het hormoon oxytocine vrijkomt bij onbaatzuchtige hulp aan een ander.

Hoe zit het dan met beroeps-altruïsten, zoals mensen in de zorg? Ik mijmerde even weg om hier een antwoord op te vinden. Martin Seligman, zo wist ik, is een bekende wetenschapspsycholoog die zijn leven wijdt aan onderzoek naar geluk. Zou die misschien geciteerd worden in dit artikel? Ik kon geen verwijzing vinden.

Op doktersrecept?

Doorlezend wist Rachel van der Pol, de schrijfster van dit artikel, te melden dat het zo maar verrichten van goede daden vooral tot duurzaam geluk leidt als het spontaan gebeurt. Rachel had zich namelijk voorgenomen om een jaar lang, iedere dag een goede daad te verrichten. Prachtig om te zien wat zij deed om de wereld op te leuken. Maar na ruim 250 dagen begon het voor haar als een verplichting te voelen. Goede daden doen op doktersvoorschrift voor depressieve mensen, is dus niet zo'n goed idee, zo concludeerde ze.
 
Jammer dat Rachel het onderzoek van Martin Seligman niet gevonden heeft. Hij ontdekte namelijk dat er drie niveaus van geluk zijn die wél kunnen werken.

De piramide van geluk

Seligman vertelt over de piramide van geluk. Deze piramide bestaat uit 3 niveaus.
Het eerste niveau bestaat uit amusementsgeluk. Het duurt kort en is met geld te koop. Nieuwe schoenen. Een avondje uit. Je kent de vluchtigheid ervan uit eigen ervaring. En het schijnt maar voor 50% van de mensen te werken op deze manier. Ken jezelf dus, voordat je bakken met geld over de balk smijt voor te veel damesschoenen...

Het tweede niveau is betrokkenheid bij iets wat je leuk vindt en ook goed kunt. Bijvoorbeeld een hobby waar je helemaal in opgaat. Werk waardoor je de tijd vergeet. Dit geluk wordt gekenmerkt door ‘flow’. Voor dit geluk moet je weten wat je belangrijk vindt en daar ook goed in zijn. Je kernkwaliteiten gebruik je dan optimaal. Hier ben je de betere versie van jezelf.

Het derde en meest duurzame geluksniveau, het ‘Helpers High’ bereik je wanneer je jouw kernkwaliteiten in kan zetten en plezier hebt, vooral wanneer je iets doet dat het eigen belang overstijgt. Iets wat groter is dan jezelf en waar je waarde en betekenis aan toevoegt. Veel vrijwilligerswerk biedt dat. Liefdadigheid beoogt dat. Superrijken die iets met hun geld terugdoen voor superpechvogels raken dat niveau ook, schijnt.
Anderen helpen, zonder er iets voor terug te verwachten, en tegelijkertijd weten dat je je er goed door voelt. Dat geeft pas echt betekenis aan je bestaan, volgens de heer Seligman.

Professioneel egoïsme?

In het op laten lossen van het eigen belang ten gunste van het hogere doel zit dus de duurzame ‘Helpers High’. Denk aan Greenpeace-activisten die strijden voor een Noordpool zonder olieboringen en dat met gevaar voor eigen leven. Je doet iets voor een ander waardoor je jezelf lekkerder voelt. Gelukkig heeft de zorg het beste van deze twee werelden in zich. Professioneel egoïsme zou je kunnen zeggen, maar dan van het altruïstische soort.

Ik ben blij dat Rachel de moeite heeft genomen om haar ervaringen op te schrijven. Het artikel heeft me geïnspireerd om anderen nóg meer te gaan verrassen. Ga jij vandaag ook een ander blij maken?

Wim Raaijmakers