De belangrijkste tip tegen medelijden

“Hoe moet het dan wel?” vroeg iemand op een congres aan me.

Als ervaringsdeskundige en coach van chronisch zieken, wordt dit regelmatig aan mij gevraagd: “Hoe moet je omgaan met zieke mensen?”

‘Ziekenclub’

Eigenlijk vind ik het wel een grappige vraag. Alsof je, zodra je klachten krijgt, lid wordt van de ‘ziekenclub’ en je je opeens gaat gedragen volgens de regels en voorschriften van het ziek zijn. Ook verwacht je dan blijkbaar dat de mensen in je omgeving ook ‘volgens het boekje’ met jou omgaan.

Deze club en het regelement bestaan niet. Iedereen is anders. Hoe mensen zelf met hun beperkingen omgaan, verschilt per persoon, en is vaak ook nog per dag of moment verschillend. Hoe wij benaderd willen worden is dus –net als bij gezonde mensen- voor iedereen anders.

Gouden tip

Toch heb ik wel één tip. Een gouden tip voor iedereen die leeft, werkt of omgaat met mensen met beperkingen: 

Doe alsof we zwanger zijn!

Behandel iemand met een chronisch ziekte zoals je een hoog zwangere zou behandelen.

Als iemand in verwachting is, houd je rekening met haar beperkingen. Je staat voor haar op in de tram, draagt haar zware tas en hebt begrip voor eventuele pijn, vermoeidheid of andere klachten. Je haalt een alcoholvrij drankje, luistert als ze een keer wil klagen of masseert haar voeten.

Maar je vindt haar niet zielig. Je vindt het niet heel erg voor haar dat ze een dikke buik heeft. Je vindt haar en haar leven niet tragisch of dramatisch.

Net zo min als een zwangerschap, is een fysieke beperking iets engs waar niets over gezegd of gevraagd mag worden. En je ziet een zwangere vrouw ook gewoon als volwaardig persoon, iemand die op het moment niet werkt, maar die interesses, passies en wat te vertellen heeft.

Volwaardig mens

Zo word ik, en voor zover ik weet veel zieken met mij, graag behandeld: als een volwaardig mens. Inderdaad, er zijn beperkingen waar (idealiter vanzelfsprekend) rekening mee wordt gehouden, maar die doen er eigenlijk niet toe in het contact.

Deze vergelijking helpt misschien om de ongemakkelijkheid rond beperkingen wat weg te nemen.

En voor ons, chronisch zieken, is het misschien ook handig om hier af en toe aan te denken.

Niet alles delen

Vertel open over je ziekte en klachten, zoals je ook over een zwangerschap zou doen. Je hoeft je nergens voor te schamen.

Maar je hoeft natuurlijk niet elk kwaaltje met iedereen te delen. En waarschijnlijk vinden veel mensen het niet echt boeiend om constant te horen hoe je je voelt of wat je nu weer hebt gelezen over je ziekte.

Net zoals ik van een buurvrouw, collega of vriendin graag wil weten hoe het met haar zwangerschap gaat, maar niet over elk pijntje, plasje en bezoek aan de verloskundige hoef te horen.

Ik hoor en praat graag ook over andere dingen.

Maar dat is misschien voor iedereen anders. Want ja, ook zieken zijn net mensen.

@inge_dekker