Komt de cliënt in de ouderenzorg waardig en trots de dag door?

De algemene trend is dat ouderen steeds langer en zoveel mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. Pas wanneer de zelfstandigheid sterk is afgenomen en de mantelzorg alsmede de thuiszorg ontoereikend is, komt het verpleeghuis in zicht. In de verpleeghuizen wordt daardoor de zorg(belasting) steeds zwaarder. Daarnaast constateren de verpleeghuizen een korter wordende verblijfsduur van hun cliënten van inmiddels nog gemiddeld zo’n 9 maanden.

Invulling van de dagen in het verpleeghuis

Tijdens verschillende momenten per dag ontvangen cliënten zorg. Opgeteld vormen deze zorgmomenten zo’n 20% van de ‘wakkere’ tijd dat cliënten in een verpleeghuis verblijven. Voor de resterende tijd en een invulling daarvan zijn cliënten veelal op zichzelf aangewezen, al dan niet met hun relaties. Slechts een beperkt aantal cliënten maakt gebruik van de veelal traditionele standaard-activiteiten die activiteitenbegeleiders regelen, aanbieden en uitvoeren.
En verder bestaat de resterende tijd grotendeels uit ‘niets’, uit verveling en uit wachten op het volgende zorgmoment, op de volgende maaltijd en als het meezit wachten op het volgende bezoekmoment.
Meestal zijn wij – relaties, zorgmedewerkers en cliëntenraden – het die deze ‘lege’ uren als vervelend en onwenselijk ervaren. Wij trekken aan de bel en vinden dat er iets moet gebeuren; dat cliënten bezig gehouden moeten worden. Wij ervaren niet zo zeer de verveling van/bij de cliënt, maar vooral de ‘eigen’ verveling op dat moment, ook met het vooruitzicht dat wij zo niet oud willen worden. En wij vergeten daarbij dat wij in een andere levensfase verkeren waarin wij nog bruisen van het leven en midden in de gemeenschap staan en daarin participeren.

Dagbesteding: voorzien in de behoefte aan contact

Bewoners van een verpleeghuis – zeker in de laatste fase van hun leven – hebben er steeds minder behoefte aan om continu bezig gehouden te worden met allerlei activiteiten waaraan zij kunnen (of soms zelfs ‘moeten’) meedoen. Grietje heeft dat mooi uitgelegd in “Pogingen om iets van het leven te maken; het geheime dagboek van Hendrik Groen” op dinsdag 3 september.

Waar cliënten wel op zitten te wachten (letterlijk en figuurlijk) is op bezoek, op hun kinderen, klein- en achterkleinkinderen. De verpleeghuiscliënt wil zoveel en zolang mogelijk zijn familie (en dierbare relaties) om zich heen, liefst ook met een beetje aandacht voor hen. Echter, wat ik bezoekers vaak zie doen, is regelmatig verveeld op de klok kijken om te zien of de 'verplichte’ bezoektijd nog niet om is en zij weer kunnen vertrekken; dan wel volledig 'afwezig’ op een stoel hangen, opgeslokt door hun smartphone(s).

In mijn opdracht ben ik daarom voortdurend op zoek gegaan naar nieuwe activiteiten en evenementen die familie en relaties kunnen doen sámen met de cliënt; en vice versa. Activiteiten ook waarvan en waardoor het (achter)kleinkind tegen zijn ouder(s) zegt: “Wanneer gaan we weer naar opa/oma? Want daar hebben ze een [pop-up museum, silent disco, escaperoom, kook-studio met restaurant, etc.] en kun je leuk en gezellig ………”.
Daarom, onze dagbestedingsactiviteiten hoeven niet alleen en direct gericht te zijn op onze cliënten, maar moeten we veel meer richten op familie en relaties en via hen indirect op de cliënt.

Het vervolg op deze blog verschijnt op 16 augustus 2018