Luisteren en inspraak

Luisteren

In de meeste ziekenhuizen gaat dit gelukkig hartstikke goed, zo blijkt uit de onderzoeken. En dat terwijl echt goed luisteren één van de moeilijkste dingen is. Want luisteren is meer dan alleen luisteren naar wat letterlijk wordt gezegd. Zeker in de zorg. Luisteren is zo belangrijk dat afgelopen oktober het eerste Europese Luister en Gezondheidszorg congres plaats vond.

Tijdens dit congres toonde mijn collega Bertho Nieboer het Chinese karakter voor luisteren. Dit teken bevat – logisch - oren om te horen en een geest om onbevooroordeeld te luisteren. Maar daarnaast ook ogen. Deze heb je nodig om non-verbale signalen op te pikken en de emotie die een patiënt in zijn woorden legt eruit te filteren. Écht luisteren lukt pas echt als je onverdeelde aandacht voor iemand hebt en dit vanuit je hart en passie voor zorgverlenen doet.

In mijn spreekkamer probeer ik dit zo goed mogelijk toe te passen. En dat heeft tot gevolg dat mijn spreekuren weleens uitlopen. Dat is omdat iedereen recht heeft op een onverdeelde aandacht en niet op aandacht waarbij we ons laten afleiden door het stug doortikken van de klok.

Van luisteren naar inspraak

Professor Teri Varner kaartte het effect van tijdsdruk op luisteren tijdens haar presentatie aan. Zij stelde dat de zorgverlener zichzelf niet de vraag moet stellen hoeveel tijd heb ik, maar hoeveel tijd neem ik. En dat ben ik met haar eens. Want in mijn beleving is goed luisteren een stap naar meer eigen inbreng en inspraak van de patiënt. Iets waar ziekenhuizen nu nog niet goed op scoren, maar wel een belangrijke wens van de patiënt is, zo blijkt uit recente patiënttevredenheidsonderzoeken.

Volgens het boek ‘Let patiënts help’ van @ePatiëntDave kan een arts inspraak stimuleren door zijn woorden zorgvuldig te kiezen. Dus niet: u moet een operatie. Maar: samen met u wil ik kijken welke behandeling het beste bij uw situatie past.

Meerdere onderzoeken tonen aan dat wanneer een patiënt goed geïnformeerd is en kan meebeslissen, hij meer betrokken bij zijn ziekte en behandeling is. Hij gaat actiever met de gegeven adviezen aan de slag en is ook trouwer aan het opgestelde behandelplan. Daardoor worden de kosten voor de maatschappij gedrukt. Een mooie bijkomstigheid in deze tijd van stijgende zorgkosten. Maar bovenal levert het enorme gezondheidswinst voor de patiënt op.

Protocollen

Wel leeft meer inspraak op gespannen voet met de protocollen die moeten worden nageleefd. Zorg op maat betekent vaak een afwijking hiervan. Een voorbeeld: in een protocol staat bijvoorbeeld dat een patiënt 2 dagen na een ‘blaasverzakkingsoperatie’ naar huis moet, maar soms geeft de patiënt aan – en zie je aan de patiënt – dat het beter is om een nachtje langer in het ziekenhuis te blijven. Wat dan te doen?

In het kader van kwaliteit en veiligheid in de zorg is het dan ook zeer belangrijk om met elkaar in gesprek te gaan over patiënttevredenheid en dan specifiek het onderdeel inspraak en inbreng. Ik wil graag van u weten: wanneer wilt u inspraak en kunnen meebeslissen? En over welke zaken? En wat heeft u nodig om mee te kunnen beslissen?

@AlecMalmberg