Moedertaal in de zorg

Omdat ze snel vergeet, schrijven we alle afspraken en bezoeken in een schriftje. Dan kan ze het nog eens nalezen. Aanstaande vrijdag komt om 11.00 uur de casemanager, schrijf ik.

Casemanager? Ik besef dat dit bij mijn moeder niet gaat werken. Ze is in haar jonge jaren na de huishoudschool op de boerderij gaan werken en is nooit in het buitenland geweest. Ze kent haar eigen Ben, maar de Big Ben in Londen heeft ze nooit gezien. Ze leidt een leven zonder tv en computer. De Engelse taal is haar vreemd.

Voor de zekerheid vraag ik het haar even. ‘Weet je wat een casemanager is?’
‘Nee, geen idee, maar het is een moeilijk woord, ik denk wel dat het iemand is die doorgeleerd heeft’, zegt ze, de schat. Hoe leg ik uit wat een casemanager is? Een manager die haar geval behandelt? Of moet ik de officiële definitie aanhouden: een coördinator die overzicht heeft over de diverse aspecten van het cliëntsysteem en het (complexe) aanbod en bemiddelt tussen individuele vraag en concreet aanbod. Hou toch op, mijn moeder ziet me aankomen. Ik maak er maar van: ze heet Carola, je weet wel die aardige mevrouw van de vorige keer; ze weet veel van vergeetachtigheid en hoe je hiermee om kunt gaan.

Onnodig Engels is sowieso een irritatiepunt, zeker in de zorg. De zorgsector gaat mee in de terminologie van het internationale bedrijfsleven. De afdeling Opname heeft een front en back office, de facilitaire dienst heet facilitaire services en de werver van personeelszaken noemen we een recruiter human resource management.

Zolang we onnodig Engels uit het zicht van patiënten gebruiken, nou ja toe maar, maar wanneer we hen ermee gaan confronteren, wordt het ronduit kwalijk. Ik stel me voor dat mijn moeder in het ziekenhuis met een verpleegkundige te maken krijgt met op haar badge (sorry, naamplaatje) als functie nurse practitioner of physician assistant. Ze komen voor een intake. Als ik dan vraag of ze weet wie dit zijn en wat ze komen doen, zal ze zeggen: ‘Geen idee, het zijn moeilijke woorden, ze zullen wel doorgeleerd hebben.’
En als de verpleegkundige haar vertelt dat ze na de operatie naar de afdeling Recovery gaat, zal mijn moeder me weer onbegrijpend aankijken.

Mijn moeder is vergeetachtig. Erg vergeetachtig. Daardoor vervreemdt ze steeds meer van de wereld om haar heen. Jammer dat de zorg daar geheel onnodig aan bijdraagt. Mijn moeder heeft de zorg nodig, maar de zorg heeft ook mijn moeder nodig. Ziekenhuizen kunnen tenslotte niet zonder klanten, ‘business as usual’…
Daarom, beste zorginstellingen, als mijn moeder in het ziekenhuis komt, spreek dan haar moedertaal!