Sara Katharina de Bronovo – in een kameropera over humane zorg

Ziekenkamer

Cateau, zoals ze werd genoemd, had als kind haar langdurig zieke moeder verpleegd. Na haar overlijden nam zij het huishouden van het gezin op zich. Nadat haar vader in 1861 overleden was, ging ze naar Den Haag en sloot zich aan bij de Reveil beweging. Zo kwam ze in contact met het diaconessenwezen en met de oprichter van een Nederlandse afdeling van het Rode Kruis.

Er waren al twee gasthuizen in Den Haag en De Bronovo besloot dat er een ‘kleine ziekenkamer en een opleidingsinstituut’ moesten worden opgericht. Dat deed ze in 1865, nadat ze een reis had gemaakt langs diverse ziekenhuizen in Nederland. Ze werd zelf directrice en zorgde voor management, fondsenwerving en ze gaf er zelf les. Allemaal volgens haar inzichten: de zorg moest humaan zijn!

Opera

Zo’n vrouw als Cateau verdient aandacht. Voor zover ik weet is er nog nooit een opera over een ziekenhuis geschreven. Nu dus wel. Opera is een kunstvorm, waarmee men door tekst, muziek en spel hele andere zaken kan blootleggen dan in discussies met argumenten. 

In de kameropera ‘Katharina de Bronovo - mijn ziekenhuis of de strijd tussen geld en idealen’, wordt het verhaal van Cateau op muziek beschreven. Het is spannend, want zij stelde haar leven echt in dienst van zieken en dat is nogal wat. Zo gaf zij haar eigen leven zin tegen de mores en regels van haar tijd! Het was echt heel bijzonder dat een vrouw in die tijd zoiets deed.

Het verhaal in de opera krijgt een surrealistische sfeer wanneer zij ook betrokken wordt bij de problemen in de huidige tijd van het ziekenhuis dat zij indertijd stichtte. We zien en horen dat haar idealen in onze zakelijke 21e eeuw bedreigd en verraden worden, en dat het voortbestaan van haar ziekenhuis onder druk staat. Manipulaties, list en bedrog zorgen nu, net als toen, voor verdeeldheid en bestaansonzekerheid. Het libretto is bedacht en geschreven vóór de recente gebeurtenissen rond het Bronovo-ziekenhuis in Den Haag en verschillende andere ziekenhuizen. Het komt wel verrassend dicht bij de actualiteit van de ziekenhuiszorg in Nederland. Het menselijke en ironische libretto van Olaf Mulder (neuroloog, librettist en dramaturg) is op muziek gezet door Paul Prenen.

Deze kunstvorm voegt beslist iets toe aan alle stukken en discussies die er al zijn geweest over de ziekenhuiszorg in Nederland en de dilemma’s rond management en geld tegenover de idealen van zorg.

Speeltijden

De opera duurt ca een uur en wordt op beide Pinksterdagen elk tweemaal uitgevoerd in Leiden tijdens de Hofjesconcerten. Hier staan de gegevens: http://www.leidsehofjesconcerten.nl/programma.html