Zelfredzaamheid

Ze legt me uit dat ze een zalfje heeft om haar schrale mondhoeken mee in te smeren. Meestal smeert ze deze zelf in, maar vandaag vroeg ze er hulp bij. Omdat haar handen trillen. En nu had de zuster doodleuk tegen haar gezegd “Dat kunt u prima zelf Mw. van G”.

Woest werd ze er van. Hoe vaak vraagt ze nu helemaal wat? En ze laat aan mij haar trillende handen zien. Tot overmaat van ramp is ze vanmorgen ook nog eens naast haar stoel gaan zitten en hierbij dus gevallen. Een grote blauwe plek en gekneusde rib tot gevolg. Het is niet haar dag vandaag.

Ik vraag me af waarom het haar zo raakt. Meer dan ik van haar gewend ben. Als ze haar trillende handen laat zien denk ik ook dat ze dit best zelf kán, maar om de één of andere reden wil ze graag even geholpen worden. Wanneer we verder praten, vertelt ze – zonder dat ik er expliciet naar hoef te vragen - ineens over haar jeugd.
Ze verloor al op jonge leeftijd haar moeder en dit was een enorme schok voor haar. Een tijd lang geloofde ze dat het allemaal een boze droom was en kon ze het verlies van haar moeder niet accepteren. Haar vader deed wat hij het beste voor haar achtte, ze ging naar een goede kostschool. Eerst kwam hij nog een paar keer per week op bezoek, omdat hij zich zorgen maakte over haar verdriet, maar hem werd verteld dat dit toch niet de bedoeling was. En bovendien niet eerlijk naar de andere kinderen op de kostschool. Op zondag was hij van harte welkom. Stel je voor, dat je niet alleen je moeder, maar alle warmte van een gezin verliest. Dat moet toch verschrikkelijk zijn? Mw. van G. schikte zich uiteindelijk in de situatie en had ook fijne jaren op de kostschool. Ze groeide er grotendeels op. Maar echte gezinswarmte - voor elkaar zorgen, knuffels en liefde - dat kent ze eigenlijk niet.

Haar verhaal blijft hangen en als ik ’s avonds onderweg ben naar huis snap ik het ineens. Hoe moet je om een beetje liefdevolle aandacht vragen als je dat nooit hebt geleerd? Wil ieder mens niet gewoon dat er af en toe even voor hem of haar gezorgd wordt? Ook als je het zelf kunt? En zeker na een nare valpartij?

Ik denk aan ons gezin en hoe blij ik er van word als mijn lief zegt “Blijf jij maar lekker liggen, ik maak een ontbijtje voor je”. Niet omdat ik het niet zelf kán, maar omdat ze met liefde even voor mij zorgt. En ik dat graag ontvang. De dag erna doe ik het gewoon weer zelf, of is het andersom.

Natuurlijk willen we dat onze bewoners zelf doen wat ze zelf kunnen. Niet zomaar overnemen, tenzij het niet anders kan. Zoveel mogelijk een beroep doen op zelfstandigheid, waardigheid en zelfredzaamheid. Maar soms is even overnemen gewoon een kwestie van liefdevolle zorg, van medemenselijkheid en troost.