Minder onvoldoendes verpleeghuizen met verscherpt toezicht in 2017

De IGZ heeft in 2016 een groot onderzoek onder verpleeghuizen afgesloten. In dit onderzoek deelde de IGZ verpleeghuizen in categorieën in. Verpleeghuizen in de zwaarste categorie kregen een maatregel opgelegd, zoals  ‘verscherpt toezicht’. De IGZ kan tot deze vorm toezicht besluiten als de zorg in een verpleeghuis niet aan de kwaliteitseisen voldoet en verbeteringen niet voldoende zijn of te lang op zich laten wachten.

Onvoldoende op ZorgkaartNederland is signaal

Hoe doen deze verpleeghuizen met verscherpt toezicht het op ZorgkaartNederland in vergelijking met de andere verpleeghuizen? Omdat verscherpt toezicht wordt ingesteld als er problemen zijn, is het vooral interessant om naar het percentage onvoldoendes te kijken. Een onvoldoende op ZorgkaartNederland is immers een signaal dat er problemen kunnen spelen bij een verpleeghuis. Voor dit onderzoek beschouwen we een gemiddelde lager dan een 6 als een onvoldoende.
We hebben voor dit onderzoek gekozen voor verpleeghuizen die in juli 2016 verscherpt toezicht hadden. We hebben gekeken naar het percentage onvoldoendes in de twaalf maanden daarvoor, het half jaar erna en ook naar hoeveel onvoldoendes de huizen in de eerste helft van 2017 kregen.

Percentage onvoldoendes verpleeghuizen met verscherpt toezicht vergeleken met het gemiddelde van alle verpleeghuizen:

Verbeteringen doorgevoerd

De tabel laat zien dat de verpleeghuizen met verscherpt toezicht meer onvoldoendes krijgen dan de huizen die niet tot die categorie horen. Wél liggen de percentages in 2017 een stuk dichter bij elkaar dan eerder, waaruit blijkt dat de verpleeghuizen met verscherpt toezicht de kritiek goed hebben opgepakt en ook daadwerkelijk verbeteringen hebben doorgevoerd. De meeste verpleeghuizen die in juli 2016 verscherpt toezicht hadden, hebben dat in 2017 dan ook niet meer.
Een traject van verscherpt toezicht duurt een aantal maanden. Een verpleeghuis moet tijdens deze maanden een verbeterplan doorvoeren. Dat kost tijd en dus waren de problemen in de tweede helft van 2016 nog voor een deel aanwezig. Dat verklaart voor een belangrijk deel het grote percentage onvoldoendes (15,7%) bij de verpleeghuizen met intensief vervolgtoezicht.
Ook bij de overige verpleeghuizen steeg het percentage onvoldoendes in de tweede helft van 2016. De reden hiervoor is niet direct te benoemen. Wellicht dat een grote hoeveelheid nieuws over de kwaliteit van verpleeghuizen de bewoners en hun mantelzorgers bewuster maakte van problemen in de verpleeghuiszorg en dat ze daarom ook meer hun ervaringen gingen delen.

Gemiddelden

Het percentage onvoldoendes voor verpleeghuizen met verscherpt toezicht is gedaald. Maar hoe is het met de gemiddelde cijfers op verschillende thema’s? We hebben daarvoor gekeken naar de gemiddelden voor instellingen met verscherpt toezicht voor en na juli 2016. Ook hebben we gekeken naar de gemiddelden van alle verpleeghuizen, om te kijken of de cijfers van de onderzochte instellingen anders zijn dan bij de andere verpleeghuizen.

Gemiddelden verpleeghuizen voor juli 2016:

Gemiddelden verpleeghuizen tweede helft 2016:

Uit deze tabellen blijkt dat de gemiddelde cijfers voor verpleeghuizen met verscherpt toezicht in de tweede helft van 2016 iets hoger lagen dan in de twaalf maanden ervoor. Dat betekent dat tegenover het grotere percentage onvoldoendes in de tweede helft van 2016 dus juist ook meer hogere cijfers staan. Bij de overige verpleeghuizen bleven de cijfers vrijwel gelijk, waardoor het verschil in tevredenheid tussen de verpleeghuizen met verscherpt toezicht en de rest gemiddeld genomen juist kleiner werd.

Nieuwe vragen verpleeghuizen

In januari 2017 heeft ZorgkaartNederland de vragen voor de verpleeghuiswaarderingen aangepast. We vragen nu niet meer cijfers voor ‘behandeling’ en ‘informatie’. Vragen over ‘kwaliteit van leven’ en ‘verpleging en verzorging’ hebben deze vragen vervangen. Daardoor zijn er nog steeds zes scores die het gemiddelde van een verpleeghuis bepalen. Hier een overzicht van de nieuwe cijfers:

We zien dat de cijfers dit jaar lager liggen dan in 2015 en 2016. De nieuwe vraag ‘kwaliteit van leven’ krijgt het laagste cijfer: een 7,4. Maar ook op vragen die hetzelfde zijn gebleven, liggen de cijfers in 2017 soms net iets lager. De medewerkers krijgen bijvoorbeeld nog steeds het hoogste cijfer, maar nu is dat een 7,8 in plaats van een 8,1.

Verscherpt toezicht

Bij verscherpt toezicht let de inspectie extra op een zorgaanbieder. Dat doet de inspecteur bijvoorbeeld door het afleggen van (onverwachte) extra bezoeken. Ook gaat de IGZ vaak met de bestuurders van zo’n instelling in gesprek om een verbeterplan af te spreken. Met het opleggen van verscherpt toezicht krijgt de zorgaanbieder een kans om binnen een bepaalde periode te laten zien dat zij verbeteringen doorvoert. De inspectie publiceert de brief en het rapport waarmee het verscherpt toezicht wordt opgelegd, op haar website.

Over het onderzoek

Om het effect van verscherpt toezicht van de IGZ  te bekijken, hebben we de waarderingen van voor, tijdens en na het vervolgtoezicht onderzocht. Omdat het vervolgtoezicht was vastgesteld op basis van de toen actuele situatie, hebben we de groep van ‘voor publicatie’ beperkt tot maximaal 1 jaar oud. De groep ‘voor’ bestaat dus uit ZorgkaartNederland-waarderingen van verpleeghuizen ingediend tussen 5 juli 2015 en 4 juli 2016. Die groep bestaat uit 1.593 waarderingen. De groep ‘tweede helft 2016’ bestaat uit waarderingen van verpleeghuizen die vanaf 5 juli 2016 zijn ingediend. Dat zijn 489 waarderingen.
Doordat ZorgkaartNederland in januari 2017 de vragen voor de verpleeghuizen heeft aangepast, is het gemiddelde van dit jaar niet op dezelfde manier opgebouwd als in 2016 en eerder. Deze nieuwe waarderingen hebben we daarom los onderzocht. Doordat het gemiddelde nu anders tot stand komt, is vergelijken met de gemiddelden van eerdere jaren niet zonder meer mogelijk. Deze groep met de nieuwe cijfers bestaat uit 1.028 waarderingen.
Onder ‘waarderingen met een onvoldoende’ verstaan wij in dit onderzoek waarderingen met een gemiddelde lager dan een 6. Voor een compleet beeld hebben we ook de percentages onvoldoendes en de gemiddelden voor de overige verpleeghuizen toegevoegd.