Veel misverstanden over Nederlandse zorg

Bij de meldactie ‘Feiten en Fabels’ legde de Patiëntenfederatie Nederland 41 stellingen over de zorg voor aan de deelnemers. Elke keer moesten deze deelnemers zeggen of het een ‘feit’ (juist) of een ‘fabel’ (onjuist) was. Aan het onderzoek deden ruim 12.000 mensen mee.
Het onderzoek had vier thema’s: Zorg en verzekeren, Rechten en plichten, Kosten van de zorg en Langdurige zorg. Vooral op het gebied van Langdurige zorg waren er veel misverstanden: hier hebben de deelnemers gemiddeld slechts 50% van de vragen goed beantwoord.

Misverstanden over langdurige zorg

Zo legden we bijvoorbeeld de stelling voor: ‘Als je hulp van de gemeente nodig hebt, kun je hier zelf een plan voor opstellen en indienen bij de gemeente’. Dat is een feit: je kunt zelf een plan opstellen voor de hulp die je nodig hebt. De gemeente bespreekt vervolgens het plan met u. Slechts 35% wist dat dit het geval is. 31% had het fout en 34% gaf aan het niet te weten.
Een andere stelling over de langdurige zorg luidde ‘Voor zorg door de wijkverpleegkundige moet je eerst naar een arts’. Dit is een fabel, want juist de wijkverpleegkundigen stellen de indicatie voor verpleging en verzorging thuis vast. Zij mogen dit doen zonder tussenkomst van een arts. Slechts 17% wist dat dit een fabel is, 58% dacht dat dit wel degelijk nodig is. 25% gaf aan het niet te weten.

Rechten en plichten

Bij ‘Rechten en plichten’ lag het percentage goede antwoorden met 54% net iets hoger. Maar juist ook in deze categorie zijn er veel misverstanden. Zo dacht 57% van de deelnemers aan onze meldactie dat een wilsverklaring bindend is, terwijl dit niet het geval is. In noodsituaties is een wilsverklaring niet altijd voorhanden. Dan kan een zorgverlener zich hier ook niet aan houden. En wanneer een patiënt in een wilsverklaring aangeeft een bepaalde behandeling niet te willen of een verzoek doet voor euthanasie, dan kan het zijn dat een zorgverlener aangeeft niet aan het verzoek te kunnen voldoen.
Een ander misverstand is dat de nabestaanden de medische gegevens van een overledene kunnen raadplegen. Slechts 25% van de ondervraagden wist dat dit niet kan, 45% dacht juist dat dit wel altijd kan. In principe hebben nabestaanden geen recht op inzage in het dossier van een overledene. Alleen als de overledene er toen hij leefde toestemming voor heeft gegeven, dan is inzage in (een aantal) gegevens mogelijk. Een andere reden kan zijn dat er een zwaarwegend belang is om het dossier toch in te zien, bijvoorbeeld vanwege een procedure tegen een zorgverlener of om informatie te krijgen over een erfelijke aandoening.

Rapportage en factsheet

Het volledige rapport over de 41 stellingen van de meldactie Feiten en Fabels verschijnt binnenkort online op Patientenfederatie.nl. Bekijk alvast een overzicht van belangrijke cijfers uit de meldactie.