Delier

Synoniemen: acute verwardheid, acuut optredende verwardheid, delieren, delirium, delirium tremens, plotseling optredende verwardheid, plotselinge verwardheid

Hieronder leest u in het kort wat de aandoening inhoudt. Wij geven u tips om een behandelaar en behandeling te kiezen die het beste bij u passen. Daarnaast vindt u informatie waar u als patiënt iets aan kunt hebben. Deze informatie is vaak gemaakt in samenwerking met Patiëntenfederatie Nederland en patiëntenorganisaties.

Overzicht

Artikelen

Waarderingen

Zorgaanbieders

Wat zijn de oorzaken van een delier?

Geplaatst op 15 januari 2015 door Redactie ZorgkaartNederland - 220288 keer bekeken

Een delier komt vooral voor bij kwetsbare (zieke) ouderen die in het ziekenhuis liggen. Voor de opname kan de oudere nog helder van geest zijn, maar tijdens het verblijf in het ziekenhuis kan dit plotseling veranderen. Een lichamelijke aandoening of een verandering in het ziektebeeld kan een delier uitlokken. Enkele bekende uitlokkers zijn:

Een infectie, bijvoorbeeld een blaas- of keelontsteking.
Pijn.
Een schildklieraandoening, bijvoorbeeld een te snel of langzaam werkende schildklier
Uitdroging.
Verstopping.
Ondervoeding.
Slaapgebrek.
Hersenbeschadiging, zoals een beroerte.
Suikerziekte die niet goed onder controle is.
Niet goed kunnen leegplassen van de blaas.
Een ongeval, bijvoorbeeld een gebroken heup.

Ook een operatie kan bij een ouder iemand voor ernstige verwardheid zorgen. De narcose lijkt hierbij een belangrijke rol te spelen. Verder heeft een oudere meer kans op een delier bij:

Dementie.
Het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals:
- Morfine.
- Plaspillen.
- Antidepressiva.
- Medicijnen tegen hartritmestoornissen.
- Anti-allergie of –misselijkheidsmiddelen.
- Medicijnen met een bijnierschorshormoon, zoals Prednison.
- Middelen tegen de ziekte van Parkinson.
Een ongeneeslijke, ernstige ziekte. Als het levenseinde nabij is, neemt de kans op een delier toe. Dit heeft waarschijnlijk onder meer te maken met het gebruik van morfine. De arts verhoogt vaak de dosis om pijn en benauwdheid te bestrijden.
Een eerder delier. De kans op een nieuw delier is dan groot.

Ook jongere mensen kunnen een delier krijgen. Vaak is het plotseling stoppen met alcohol of kalmeringsmiddelen dan de oorzaak.

Wat zijn de symptomen van een delier?

Mensen met een delier hebben zelf meestal niet door dat ze verward zijn. Maar de omgeving des te meer. U kunt een delier herkennen aan de volgende symptomen. Hij of zij:

Is compleet in de war, waardoor een normaal gesprek voeren niet mogelijk is.
Hij of zij reageert niet op wat u zegt en begint over iets anders.
Heeft moeite met spreken. U kunt hem of haar niet duidelijk verstaan.
Is vergeetachtig. Hij of zij vergeet vrijwel meteen wat u verteld heeft. Als u iets duidelijk wilt maken, moet u het keer op keer vertellen. En dan nog blijft het vaak niet hangen.
Heeft geen besef van tijd of plaats. Hij of ze weet niet welke dag het is of waar hij is.
Ziet, ruikt of hoort dingen die er niet zien. Hij of zij ziet bijvoorbeeld armen uit de muur komen.
Heeft een verlaagd bewustzijn. Hij of zij slaapt niet, maar lijkt ook niet helemaal wakker. Het is alsof hij of zij in een droom zit. En die droom kan ook nachtmerrieachtig zijn, waardoor hij of zij angstig is.
Gedraagt zich anders dan normaal. Hij of zij kan bijvoorbeeld agressief reageren, terwijl hij of zij normaal heel rustig is.

Deze symptomen leiden ertoe dat mensen met een delier vaak onrustig worden. Het omgekeerde kan ook het geval zijn: hij of zij keert in zichzelf en is stil. De ernst van de symptomen verschilt per persoon én ook over de dag. ’s Avonds en ’s nachts zijn de delierverschijnselen meestal het hevigst. Overdag is de verwardheid soms helemaal weg.

Diagnose moeilijk te stellen

Omdat de verschijnselen van een delier vaak lijken op de klachten bij een depressie of dementie, is het niet altijd gemakkelijk om de diagnose te stellen. In 50 procent van de gevallen merken artsen een delier niet (op tijd) op. Dit heeft onder andere te maken met de middelen waarmee zij een diagnose stellen. Nu werken artsen vaak nog met vragenlijsten. Het probleem hierbij is dat niet elke patiënt antwoord kan geven op de vragen die hij krijgt. Een effectief alternatief zou een elektro-encefalogram (EEG) zijn.

Bronnen: Thuisarts, Hulpgids.nl, Mind

Er zijn 18 reacties geplaatst

Stefhoe | 10 mei 2021

Hoelang kunnen ze daar mee leven want een kennis van mij die haar vader heeft dezelfde symptomen
Alvast bedankt

Janny Bouma | 8 april 2021

mijn echtgenoot heeft al 27 jaar geleden de diagnose bipolaire stoornis gekregen. Vorig jaar is hij opgenomen bij de GGZ omdat hij heel druk en verward was dit was een manisch gedrag hij heeft medicatie gehad Olanzapine ze hebben verder onderzoek gedaan en daar kwamj Alzheimer uit t. Ik krijg nu het gevoel omdat hij weer zo verward is dat het wel eens om een delier zou kunnen gaan. Kunt u mij iets meer vertellen.
Bedank voor een reactie, groet Janny Bouma

Yvonne Conradi | 5 april 2021

Ik begrijp, na de negatieve ervaringen met de ziekenhuis opnames van mijn man, precies wat Cora bedoelt. De meeste artsen werken onder hele hoge druk en kunnen de aandacht die de patiënt verdiend niet geven. Dat is de gezondheidszorg, waar het om de marktwerking draait. Voor mij geen medisch circuit! Ik ben 71 jaar, leef gezond en mocht ik een nare ziekte krijgen, dan hoeft het voor mij niet meer. Ik wil niet dezelfde ellende meemaken die mijn man heeft ondergaan. Hij heeft kanker en is uiteindelijk opgegeven.

Rinie | 8 januari 2021

Kan het zijn dat je in een deliver gehaald of gepakt kunt worden door de dood?

Patricia | 26 mei 2020

Ik kreeg op 26 januari dit jaar een erge zweetaanval op mijn rug en mijn spraak veranderde, sprak als een kind van 12, was druk en had spasme. Angstaanvallen, dacht tijdens rijden naar het ziekenhuis dat we links reden van de weg en alles ging me te snel. In het ziekenhuis mri en scan alleen een dag na gebeuren? Ze gaven mij een cocktail van medicijnen via infuus waardoor mijn lichaam van mijn navel tot mijn knieën in brand stond. Hevige pijn! Daarna was ik verlamd aan rechter been en belande ik in een rolstoel.Viel steeds weg, maar hoorde alles? Heb 4 weken moeten revalideren en loop nu nog bij een neuroloog etc. Ze weten niet wat ik heb gehad? En gooien het op een depressie...???Heb nog steeds erge hoofdpijn, last van evenwicht, erg moe en pijnlijke ogen en oren? Is dit echt een depressie???

cornelia | 23 mei 2020

Er moet veel veranderen in de behandeling van een delier. rust, reinheid en regelmaat, ja het is een ouderwetse uitdrukking maar dat helpt en helaas rust en regelmaat vindt men niet in een ziekenhuis, de reinheid is soms ook discutabel! de hele dag herrie, verpleegkundigen en artsen die komen en gaan en op zaal veel te veel bezoek aan andere bedden. En de patient volstoppen met haldol, makkelijk voor de verpleging maar de patient heb ik er nog nooit van zien opknappen.

cora | 14 april 2020

mijn overleden man heeft 3x een delier gehad. 1x na een grote buikoperatie en de 2e keer na een week in coma gehouden te zijn en de 3e en laatste maal toen hij in het ziekenhuis kwam met een dubbele longontsteking. hij gebruikte bijnierschorshormonen en in het ziekenhuis heeft men daar weinig ervaring mee. Hij kreeg haldol teveel want hij kon bijna niet meer praten en zei zelf ook weg met die rotmedicijnen. daarop heb ik de arts aangesproken en werd besloten met haldol te stoppen, hij werd weer helder. helaas heeft hij enkele dagen later een hartstilstand gekregen. ik heb slechte ervaringen in ziekenhuizen met hem en zijn medicijngebruik en heb zelf besloten dat ik in geen enkel geval naar het ziekenhuis zal gaan voor behandeling van wat dan ook. ik heb er vrede mee als ik sterf.
door alle ervaring heb ik geen hoge dunk van artsen en verpleegkundigen.

Inge | 28 januari 2020

Wat me opvalt is dat er wordt verteld dat ouderen die opgenomen een delier krijgen door ziekenhuisopname, inderdaad het klopt, maar dan juist door HALDOL, dat meteen gegeven wordt bij opname. Velen zijn er niet van op de hoogte dat het een protocol is, dat mensen van 70 jaar en ouder standaard Haldol of Haloperidol krijgen bij opname, waardoor er al snel een verslechterde spraak en verwardheid ontstaat. Vraag wat u krijgt... Heb het met een aantal familieleden ervaren, die gelukkig snel van de verwardheid af waren, doordat we eiste dat ze het middel onmiddellijk zouden staken.

Frederika | 22 december 2019

Mijn man heeft na val en gebroken ruggenwervel gewoon naar huis gestuurd 2 dagen later een delier. Verschrikkelijk was het. Achteraf hoorde ik dat ze hem nooit naar huis hadden mogen sturen. Hij was al niet stabiel vanwege bacteriële meninggitus listeria. 2009 Mijn vraag is: hadden ze hem naar huis mogen sturen? Hij ligt nu weer in het ziekenhuis en wacht op een plek om te revalideren.

Tom | 4 juli 2019

Mijn moeder 95 jr heeft vorig jaar een delier gehad na opname in ziekenhuis vanwege longontsteking. Nu, een jaar later, is ze weer in ziekenhuis beland met dezelfde kwaal en ,ondanks medicatie (haldol), weer in een delier. Ze kreeg meteen een kamertje alleen en we hebben in de nacht op een logeerbed bij haar mogen slapen. Wij als familie denken dat delier zeker ook versterkt is door de vervreemdende ziekenhuisomgeving met zijn systeem van opeenvolgende zaalartsen, specialisten, elkaar aflossende verpleegkundigen, schoonmakers, verpleeghulpen etc. Is dit een wetenschappelijk erkend probleem en hoe lossen we dit op?

Moon | 29 juni 2019

Mijn pappa (84) is eergisteren uit een lange operatie gekomen. Hij had veel (3 liter) bloed verloren en raakte in shock. Hij heeft een nachtje op de IC gelegen. Gelukkig gaat het herstel van de darmoperatie nu voorspoedig. Echter, hij is van het padje. Vertelt dingen die niet kloppen en ziet van alles wat er niet is; schilderingen op de muur, mensen die in zijn kamer staan. Daarnaast is het besef van tijd en plaats ook weg. We hopen dat dit alles over gaat, maar zijn ook bang dat dit niet het geval is. Kan dit blijvend zijn?

Ton | 15 april 2019

Mijn vrouw die Alzheimer heeft werd wakker uit haar middagslaap en wist niet meer,waar ze was. Totaal in de war. Heeft zeker een uur of 3 geduurd voordat zij wist dat ze in haar eigen huis was. Vermoedelijke oorzaak een niet herkenbare blaasontsteking. Dacht zelf eerst dat het door haar Alzheimer kwam. Via de thuiszorg bleek dat dit bij oudere mensen wel vaker voorkwam. Mijn vrouw is 78 jaar.

wim | 2 april 2019

Graag zou ik willen weten of het slecht kunnen slapen een gevolg kan zijn dat voor een operatie een ruggenprik mislukte en daarna een narcose heb gekregen. Het is al bijna 2 jaar geleden en nog steeds slaap ik heel slecht, Volgens de anesthesioloog kan dit geen enkele invloed hebben op het slecht kunnen slapen.
Dank voor de e.v.t. reactie.
Groet, Wim

Jan | 28 januari 2019

Dus mensen met schizfrenie of andere psychoses hebben dus een delier? Dat wilt zeggen dat het geestijke afhankelijk is van het lichaam? Kom mij onmiddelijk genezen ! (Ging het maar zo makkelijk)

Maaarten | 28 januari 2019

Oorzaken, symptomen en diagnose. Het zijn stevige onderwerpen maar wat zijn de behandelingen om dit aan te pakken. Zijn er gevallen waar het niet meer weg gaat.

Saskia | 8 januari 2019

Ik wil hier meer over weten. Net een hele goede vriend dit is overkomen. Ik ben zelf 72 jaar dus dit houd mij bezig. Vriendelijke groet, Saskia.

E.A. D | 12 november 2018

Ik heb vanaf 2 jan.'18 , 3 weken op de intensive care gelegen met een delier. ( Ik had een zware buikoperatie. ) Daarna was het praktisch over. Ik heb van alles meegemaakt. Ben over de wereld gevlogen op een soort matje. Toen alles achter de rug was en ik in april naar mijn specialist moest. Zei ik:" ik heb me geen moment verveeld !" Ik was alleen boos op het laatst omdat ik vast zat. Ik heb ongeveer 25 " dromen" gehad, die ik me bijna allemaal nog kan herinneren. Mijn dromen vergeet ik. Ik ben nooit bang geweest en bij een opdracht die ik uit moest voeren en die " mis" ging heb ik zelfs heel erg gelachen. Hoe kan het dat mijn delier veel minder erg was, dan ik altijd lees van anderen ?! ( ik ben bijna 84 jaar )

Ingrid | 5 november 2015

Mijn moeder stierf in 2009 door med. geblunder in een z’huis in Cap. a/d IJssel. Ze lag dagen met een losgeraakte darmnaad na een operatie. We zagen haar zienderogen achteruit gaan, maar ze bleven volhouden dat ze door haar leeftijd meer tijd nodig had om te herstellen. Na 2 spoedoperaties kwam ze op de IC terecht en het was verschrikkelijk haar lijdensweg aan te zien en hoe vreselijk angstig en verward ze was. Volgens de verpleegkundigen had ze een delier. Ze zag vleermuizen aan de ramen hangen en zigeuners en kinderen. Toen we op een keer weg moesten omdat het bezoekuur was afgelopen zei ze 'en ik dan, nu sta ik hier in de regen en hoe vind ik dan mijn huis?' Ons hart brak en we trachtten haar duidelijk te maken dat ze veilig in een bed lag en dat we haar nooit in de steek zouden laten en gauw weer kwamen. Ik nam foto's van ons mee voor op haar nachtkastje, zodat ze iets vertrouwds kon zien. Na een zware lijdensweg van 3 wkn stierf ze tot ons grote verdriet in onze armen!